Mardin’in gizemli tarihi Dara harabeleri

Antik Mezopotamya’nın önemli yerleşim yerlerinden biri olan Dara, görkemli kalıntıları ve mistik atmosferiyle tarih severler için adeta bir hazine.

Antik kentin en etkileyici yapıları arasında su sarnıçları, surlar, kaya mezarları ve zindanlar bulunuyor. Bu doğal güzellikler, ziyaretçilere fotoğrafçılık ve doğa yürüyüşleri için harika fırsatlar sunuyor. Rehberli turlar sayesinde, antik kentin hikâyesini dinlerken tarihi yapıları daha yakından inceleme şansı bulabilirsiniz. 

Geçtiğimiz haftalarda Mardin’de, Basın Platformu Başkanı Mehmet Remzi Tanış’ın öncülüğünde düzenlenen “Gazeteciler Sorunlarını Anlatıyor Mardin Çalıştayı” etkinliğine katıldık. Bu programın ardından, Mardin’in tarihi ve turistik mekânlarını keşfetme fırsatımız oldu. Bu gezimizdeki duraklarımızdan biri de Dara Harabeleri’ydi. Burada, küçük rehberimiz Arda Güneş’in etkileyici anlatımı eşliğinde Dara Harabeleri’nin büyüleyici hikâyesine tanıklık ettik.

KONUM

Dara Antik Kenti, Mardin’in 30 kilometre güneydoğusunda, Nusaybin’in (eski adıyla Nisibis) 20 kilometre batısında ve Suriye sınırına yaklaşık 10 kilometre uzaklıkta yer alır. Coğrafi olarak, Mezopotamya Ovası’nın sona erip Tur Abidin Dağları’nın başladığı noktada bulunmaktadır.

HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN ÖNEMLİ BAŞLIKLAR

Dara İsminin Kökeni

Orta Çağ tarihçilerine göre, Pers Kralı III. Darius ve Büyük İskender arasında geçen Gaugamela Muharebesi sonucunda Pers Kralı’nın öldüğü yerin Dara olarak adlandırıldığı söylenmektedir. Dara isminin bu olaydan kaynaklandığı varsayılmaktadır.

Tarihi Kalıntılar

Antik kentte su bendi, kilise, köprü, baraj, mezarlık, zindan, saray, çarşı ve mahzen gibi birçok önemli yapı kalıntısı bulunmaktadır.

Tarihi ve Önemi

Mezopotamya’nın Efesi olarak anılan Dara Antik Kenti’nin tarihi yaklaşık 5 bin yıl öncesine dayanmaktadır.

Geç Roma Dönemi Mağara Evleri

Dara Antik Kenti’nin çevresinde Geç Roma Dönemi’ne ait mağara evler bulunmaktadır.

MEZARLIKLAR

Bu kentin en çarpıcı yapılardan biri olan mezarlar, kaya kütlelerinin oyulmasıyla oluşturulmuştur. Bu alanda üç farklı mezar türü bulunmaktadır: lahit mezarlar, basit sanduka mezarları ve kaya mezarları. Pagan kültürünün etkisi altında şekillenen bu mezarlarda, ölülerin yeniden doğacağı inancıyla kayalara gömülmüşlerdir. Bu inancın en dikkat çekici örneklerinden biri, 591 yılında Doğu Romalılar tarafından ana kayanın oyulmasıyla oluşturulan Büyük Galeri Mezar alanıdır.

TÜRBE VE İSLAMİ MEZAR

Dara Antik Kenti’nde, İslami döneme ait mezarlar da bulunmaktadır. Bu mezarlar, antik kentin önemli noktalarından birini oluştururken, özellikle Rus-Çeçen savaşından kaçarak Dara’ya yerleşen ve salgın hastalık sonucunda yaşamlarını yitiren Çeçenlere aittir. 7 ila 14. yüzyıllara tarihlenen bu mezarların etrafında ise bir türbe bulunmaktadır. 14 veya 15. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen bu türbenin yapım tarihi ve inşa eden kişi hakkında henüz yazılı bir kaynak mevcut değil.

SURLAR DA 28 KULE YER ALIYOR

Dara Antik Kenti’nde göze çarpan yapıların arasında, üç büyük tepenin etrafını saran ve iç ve dış yüzeyleri düzgün kesme taşlarla örülmüş, 4 kilometre uzunluğundaki surlar bulunmaktadır. İç ve dış bölgeleri ayıran bu surların üzerinde toplamda yirmi sekiz kule yer almaktadır.

KLİSE, ZİNDAN VE SARNIÇ

Agora Caddesi’nin yaklaşık 100 metre ilerisinde, muazzam bir sarnıcın kalıntıları bulunmaktadır. Bu büyük sarnıç, kentin diğer yapıları gibi düzgün kesilmiş taşlardan inşa edilmiştir ve ana girişi doğu tarafındadır. Yer altında, sarnıçla bağlantılı yaşam alanları bulunmaktadır. İki katlı sarnıcın üst kısmında ise, sadece bir duvarı günümüze ulaşabilmiş olan Büyük Kilise adı verilen bir katedral bulunmaktadır.

VAFTİZ TEKNESİ

Kentin büyük Kilisesi’nin kuzeydoğusunda, yetişkinlerin Hristiyanlığa geçişini simgeleyen bir vaftiz teknesi bulunur. Bu özel havuz, insanların rahatça girip çıkabilmesi için basamaklarla çevrilidir.

MOZAİKLİ YAPI

Büyük kaya mezarlık alanının güneyinde, Roma İmparatoru Anastasius dönemine ait olan Mozaikli Yapı bulunmaktadır. Ancak özel mülkiyet nedeniyle henüz tamamı açığa çıkarılamamıştır. Yapının doğusundaki odalar mozaik döşemelerle kaplıdır ve bu odalar kuzeyden güneye doğru alçak kodlarda yer almaktadır. Mozaik kompozisyonunda çobanlar, bitkiler ve hayvanlar resmedilmiş ve ortasında 11 sıradan oluşan bir yazıt bulunmaktadır. 

NOT KUTU…

Senede 1 milyon kişinin ziyaret ettiği Dara Antik Kent kültürel miras arkeolojik kazılarına devam edilerek gün yüzüne çıkarılacak ve çok daha fazla kişiye hitap edecektir.